Guldens uit Holland

Holland

In Holland wordt in 1680 het initiatief genomen guldens van 20 stuivers te slaan. Aanvankelijk betreft dit guldens met het provinciewapen.

Deze hebben een gemeenschappelijke keerzijde, die met gewijzigd randschrift op de guldens van 1681 en 1682 terugkeert.
De voorzijde die in 1681 de gulden siert zal ongewijzigd blijven tot de laatste generaliteitsgulden geslagen wordt in 1800

Generaliteits guldens

Holland heeft ook een gulden met provinciewapen, maar deze dateert van iets eerder, nl van 1681 en 1682.
Dit zijn dus de eigenlijke provinciale (en stedelijke) guldens, terwijl de guldens die in de volksmond provinciale guldens genoemd worden eigenlijk generaliteits of nederlandse guldens zijn.
Zij dragen dan ook het wapen van de generaliteit van de verenigde 7 Nederlandse provincies… zijnde de gekroonde leeuw met zwaard en pijlenbundel met 7 pijlen.

Het ontwerp is van Daniël Dappentier, toen stempelsnijder-generaal van de verenigde provinciën.
Hij heeft eerst in 1680 wat experimenteerd met een Pallas met een schild (R4) en met een leeuw op zowel de voorzijde als op de keerzijde, maar zijn ontwerp van 1681 is het ontwerp geworden wat 120 jaar ongewijzigd is gebruikt op de Nederlandse guldens.
Overigens zijn leden van de Dappentier-familie vrijwel de hele periode 1671 tot 1766 dé stempelsnijder van dienst gebleven aan de Hollandse munt.. en gelukkig voor de Staten van Holland zat het talent blijkbaar in de genen.

Vanaf 1682 tonen o.a. de 1 guldenmunten van de Republiek het gekroonde generaliteitswapen, de klimmende gekroonde leeuw naar links met zwaard in de rechterhand en pijlenbundel met zeven pijlen in de linkerhand.
De keerzijde toont de staande Minerva naar rechts met speer met vrijheidshoed in de rechterhand en met de linkerarm leunende op een zuil met de Bijbel en het jaartal onderaan onder een streep.

Pallas Athena

Vertaling Latijnse teksten op de munt : voorzijde : HAC NITIMVR HANC TVEMVR = Op haar steunen wij, haar beschermen wij; keerzijde : MONETA ARGENTEA ORDINVM FÆDERATARVM BELGICARVM HOLLANDIÆ = Zilveren munt van de Staten van Holland van de Verenigde Nederlanden.

bedoeld word de vrijheid verdedigen we (gesymboliseerd door Pallas Athene met de vrijheidshoed) en op de (afgebeelde bijbel ) steunen wij

Pallas Athena of Athene word vaak aangeduid als de Nederlandse Maagd, in de volksmond werd weer gesproken over een pop, dat werd ook de bijnaam voor de gulden samen met piek = de speer die Pallas in haar rechterhand houd.

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

MM: Mattheus Sonnemaens.
Mintage 1e bus 1679-1683
Prov. Guldens: 142.900
D.1196
CNM 2.28.99

D.1196
CNM 2.28.99

jaartal in kroon zonder 1G aanduiding
D.1196
CNM 2.28.99

Variant G 1 inclusief jaartal in kroon
D.1196
CNM 2.28.99

gewicht 9,54gr.
zilver Ø 30mm.
Met waardeaanduiding I – G.
Delmonte 1172
Verkade 51.3
HNPM.58
CNM.2.28.98
zeldzaam R

Zeer zeldzaam – variant met rond altaar

Zonder Gulden aanduiding in goud

KM61a, Fr-Unl., Delm-801 (R1), CNM-2.28.98, PW-Ho58.4. 17.47gm

D.1196
CNM 2.28.99

In 1684 zijn er geen 1 Guldens geslagen, wel provinciale 2 Guldens (8.150 stuks). Daarnaast zijn er voor het ontwerp voor de 1/2 en de 3 gulden nog wat proefstukken geslagen.

MM: Mattheus Sonnemaens.
Mintage : 0

Hoewel er officieel geen munten zijn geslagen in 1694, zijn er stukken van 28 stuivers, 1/2 3 guldens en 3 guldens uit 1694, ook is er ook een 1 Gulden munt. Zeer zeldzaam, waarschijnlijk een proefstuk. Verk., 53, 3; Delm., 1179; CNM 2.28.104. 10,19g.

In 1694 besluit de Staten-Generaal bij plakkaat van 13 maart tot de invoering van de nieuwe gulden als generaliteitsmunt. Zie ook de opmerking bij de Utrechtse Gulden.