Knip / klop / snoei / host – munten
Even wat opmerkingen vooraf:
klop, ook wel dut of ponsoenering genoemd (Eng: countermark, Du: Gegenstempel), is een instempeling op een munt, die daarop later is aangebracht. Kloppen werden meestal van overheidswege aangebracht om monetair ongewenste situaties te bestrijden.
chop-mark, bankierskenmerk, Engelse term voor de kleine kloppen die van het midden van de 18e eeuw tot in het begin van de 20e eeuw door bankiers en zilversmeden in het Verre Oosten op westerse munten geplaatst werden als garantie voor het juiste gewicht en gehalte.
snoeien, Du. beschneiden, Eng. clipping; vorm van muntvervalsing. Snoeien betekent dat boeven stukjes metaal van de munten af knipten of vijlden, zodat de munten minder waard werden dan er op stond. Op deze valsmunterij stond vroeger de doodstraf (in 1836 is deze doodstraf afgeschaft). Munten moesten daarom vaak gekeurd en gewogen geworden. Het waren goede tijden voor geldwisselaars die met een set gewichten en een weegschaal rondreisden langs jaarmarkten en andere plaatsen waar veel gehandeld werd. De provincies Holland en Zeeland deden iets opmerkelijks: ze hieven belasting over al het geld dat in omloop was en voorzagen de munten waarover belasting werd geheven van een klop (een instempeling). Dit verklaart mogelijk de herkomst van de uitdrukking iemand geld uit de zak kloppen.
justeerstrepen, de krassen op het oppervlak van een munt die door het justeren ontstaan zijn: het op het juiste gewicht brengen van muntplaatjes door vijlen.
Snoeien
Gesnoeide gulden tot 18mm (gewicht 3.14 gr)
Dit heeft niet veel meer te maken met snoeien, de gulden heeft nu een diameter vergelijkbaar aan een dubbele stuiver (19.6mm)
Alsnog lijken de snoeiers in staat te zijn geweest zo ver te gaan. Zie document hieronder.
Een ander voorbeeld van snoeien. Van de Indische guldens met een diameter van 29mm, kan je prima een stuk afhalen tot 28mm.
8,87 gram
28mm
geen kantschrift meer 😉
Klop
3 redenen voor een klop in de munten;
1. munten markeren tbv belastingen
2. munten markeren tegen vervalsingen
3. om gelegenheden, jubilea en gebeurtenissen vereeuwigen
De gesneden, tegengestempelde, met klop voorzien of en anderszins bewerkte munten zijn altijd interessant voor mij geweest. Ze vertellen een 2e verhaal, specifiek over het gebruik en de locatie.
De gesneden stukken, gewaardeerd tegen een fracties van hun ongesneden tegenhangers, waren noodzakelijk voor het maken van wisselgeld en kleinere aankopen.
Of het nu zilver of goud is, stukken kunnen worden gewaardeerd in honderden of zelfs duizenden dollars, afhankelijk van zeldzaamheid en conditie.
De kloppen die ik hieronder opneem staan alleen (bedoeld of onbedoeld) op de 1 Gulden munten, of hebben een belangrijke relatie tot de 1 gulden.
klop (Engels: counterstamp, Frans: contremarque, Duits: Kontramarke, Gegenstempel)
Onbekende klop
“12 MEY 1803” op een Hollandse 1794 Gulden. Ik heb geen specifieke gebeurtenis gevonden op die datum. Onbekende klop.
De eerste klop is duidelijk de Soumenep, de tweede (een hoed/pot) is mij onbekend
- onbekende klop met jaartal 1906
nog een met de klop 1906, op de Hollandse 1762 gulden
Vreemde ‘krassen’ in een Gelderse 1786 gulden. Onbekende bewerking/Chopmark.
Pijlenbundel met zeven pijlen binnen een ovaal.
Bedoeld voor: Florijnen.
Monetair effect: Geldig verklaren van in de Republiek aanwezige florijnen.
Portugese koningskroon.
Aangetroffen op: Nederland, Willem III (1849-1890), rijksdaalder 1850 (R) en
Gulden 1870 (L)
Monetair effect: Geldig verklaren na controle.
Soumenep (Sumanap, Soumanap, Sumenep, Sumanep)
Madura is een klein eiland gelegen op het oostelijke puntje van Java. Soumenep is een van de grotere steden op Madura. Vanaf het begin van de 19e eeuw tot de Japanse invasie in 1942 waren beide eilanden Nederlandse kolonies, bekend als Nederlands-Indië.
Dit moest de vele valse (zilveren) munten in omloop onderdrukken.
N.B.: Er zijn ook valse kloppen aangetroffen. Het Arabische schrift op de valse exemplaren lijkt te eindigen op een “r”, mogelijk oorzaak van de foutieve lezing “Bandjar” zoals Leyten dat las of “Belandjar” zoals Netscher en Van der Chijs (blz. 159) meenden te lezen.
Gebruikelijke Soumenep klop op een Hollandse gulden uit 1794
Gebruikelijke Soumenep klop op een Gelderse gulden uit 1763
Soumenep klop op Utrechtse gulden uit 1765
Soumenep klop op een Hollandse gulden uit 1793
Op een Hollandse 1790 en 1802 gulden
Madura Ster
